Ma`rif Aqli

: مباحث و ابواب منطق داراى ترتب عقلانى است و نمى توان مباحث منطق را به دلخواه آغاز کرد؛ چرا که مفاهیم و محتویات ذهن روابط خاص و آرایش ویژه اى دارند. در سخنان منطق دانان درباره تعداد ابواب منطق و ترتیب آنها و وجه آن، تفاوت هایى وجود دارد که مى توان آنها را به سه دسته تقسم کرد: دسته اول مربوط به تعداد ابواب منطق ارسطوست که بعضى آنها را شش، برخى هفت و بعضى هشت باب شمرده اند؛ دسته دوم مربوط به حذف و اضافه هایى است که در ابواب منطق ارسطو صورت گرفته است؛ زیرا بعضى یک باب به ابواب منطق ارسطو افزوده اند و برخى یک بابِ آن را حذف کرده اند، و بعضى قسمتى از یکى از ابواب آن را جدا کرده و در باب مستقل قرار داده اند؛ دسته سوم نیز مربوط به ترتیب بین ابواب منطق و وجه آن است؛ چرا که بعضى جایگاه یکى از ابواب منطق را بر یک یا چند باب دیگر مقدم مى دانند و برخى جایگاه همان باب را نسبت به آن یک باب یا چند باب مقدم نمى دانند و گاه نیز در وجوب یا اولویت تقدیم یک باب بر باب یا ابوابى دیگر اختلاف کرده اند و هرکدام بر مدعاى خود دلیلى ذکر مى کند. این مقاله سخنان منطق دانان را درباره تعداد ابواب منطق و ترتیب بین آنها و وجه آن، بررسى مى کند.