Ma`rif Aqli

پس از آن که ثابت شد اثولوجیا ترجمه آزاد انئادهاى (Enneads) چهارم، پنجم و ششم فلوطین بوده و از آنِ ارسطو نیست، سهم ارسطو در خداشناسى اندک شمرده شد و صبغه طبیعى فلسفه او برجسته گشت. اما گرچه اثولوجیاى معروف از آنِ ارسطو نیست، به گواهى رساله اى که از اسکندر افرودیسى در دست است، وى کتابى به نام اثولوجیا داشته که اسکندر در این رساله، مطالب آن را گزارش کرده است. برخى مطالب این رساله در آثار فیلسوفان مسلمان آمده است، و از این روى، مى توان گفت فیلسوفان مسلمان به این اثر توجه داشته اند، اما ظاهراً به دلیل آنکه اثولوجیاى منحول ارسطو، اثولوجیاى ارسطو تلقى شده بود، چندان اعتنایى به خلاصه اسکندر از اثولوجیاى راستینِ ارسطو نکرده اند. انتشار گزارش اسکندر از اثولوجیاى ارسطو، تحول مهمى در ارسطوپژوهیِ معاصر پدید خواهد آورد و دوباره صبغه الهیِ فلسفه او را برجسته خواهد ساخت.