Ma`rif Aqli

نوشتار حاضر بر آن است تا گوشه هایى از کاربرد روش عقلى را در حوزه کلام اسلامى بیان کند، و اینکه پیش از به کارگیرى تفکر عقلى در این حوزه باید به پیش فرض هاى آن ملتزم بود؛ یعنى اولاً، متکلم عقل را به منزله ابزارى مستقل براى کسب معرفت بپذیرد؛ و ثانیاً، به حجیت آن معتقد باشد. از این روى، تمام فرق شیعه وسنى، جز شمار معدودى همچون اهل حدیث و اخبارى ها، روش تفکر عقلى را به رسمیت شناخته اند، ولى دیدگاه هاى یکسانى در باب قلمرو عقل نداشته اند. به همین جهت، در این نوشتار ملاک هاى افراط وتفریط در به کار گیرى عقل تبیین شده است. از میان فرق اسلامى، شیعیان با بهره گیرى از معارف ناب اهل بیت(ع) از عقل به منزله حجت باطنى، بنیان حیات معقول، راه خداشناسى و ابزار شناختِ خوبى ها و بدى ها بهره برده اند. متکلمان در به کارگیرى تفکر عقلى در حوزه کلام به دو گروه طرفدار تفکر عقلى فلسفى و طرفدار تفکر عقلى غیرفلسفى تقسیم شده اند، که تفکر عقلى فلسفى نیز خود به دو قسم تفکر عقلى فلسفى خاص و تفکر عقلى فلسفى عام تقسیم گشته است. مؤلف معیار این تقسیم بندى را تشریح کرده است.