Ma`rif Aqli

پژوهش پیش رو می کوشد با روش توصیفی و تحلیلی، جلوه های گوناگون مشارکت سیاسی در حکومت اسلامی را نمایان ساخته و تحقق آن در مصادیق این شیوه از حکومت را بررسی کند. براساس یافته های این پژوهش، در حکومت اسلامی جلوه های گوناگونی از مشارکت سیاسی، شامل زمینه سازی برای تشکیل حکومت، حراست از حکومت، دخالت در تصمیم گیری ها، اطاعت از حاکم، نظارت بر حاکم، ارشاد حاکم و سرانجام، بازخواست حاکم تحقق می پذیرد. توجه به جلوه های پیش گفته که برخاسته از زمینه های مشارکت سیاسی در دو حوزۀ باورها و بایدهای دینی است، این ادعا را آسان می سازد که برخلاف پندار سکولاریسم، راه مشارکت سیاسی در حکومت اسلامی مسدود نبوده و مرجوح بودن نظرات شهروندان نسبت به فرامین الهی، به معنای نادیده گرفتن جایگاه و نقش آنها در اداره جامعه نیست؛ نه تنها ابتنای حکومت بر دین واحد و مشخص اسلام، با اساس مشارکت سیاسی ناسازگار نیست، بلکه مشارکت شهروندان در سیاست از ارکان مهم و اساسی حکومت دینی است.