معارف عقلی

چکیده

نگارنده، در این نوشتار با پرداختن به تاریخچة کلام اسلامی، موضوع های عمدة کلامی و روش علم کلام را نیز گوش زد می کند. بدین منظور، نخست تعریفی از علم کلام ارائه می کند، سپس به پیدایش این علم و جریان های عمد ه ای که بعدها در آن پدید آمدند و اندیشه های این جریان ها می پردازد. سرانجام با تبیین روش علم کلام، درباره نیاز امروز جامعه اسلامی به علم کلام سخن به میان می آورد.

در این میان، نویسنده که فردی سنی مذهب است، ادعاهایی را درباره مکتب تشیع و باورهای آن مطرح می سازد که خالی از مناقشه نیست. وی در این نوشتار (که به ظاهر صبغة علمی و جهانی دارد!) ادعاهایی دارد که از جملة آنها این است : شیعه پس از جنگ صفین پدید آمد؛ علم کلام تا پیش از معتزله مطرح نبوده است؛ نیز شیعه امامت را یک امر نقلی می داند و مانند آن...!

این ادعاهای واهی که نه تشیع اصیل آن را می پذیرد و نه یک ناظر آگاه بی طرف، در یک مأخذِ به اصطلاح معتبر مطرح گردیده است که شاید خوانندگانْ مطالب آن را امری پذیرفته تلقی کنند. از این رو، بر آن شدیم که شمه ای از این دیدگاه ها را در حد توان نقل و سپس نقادی کنیم و بدین سان نشان دهیم که تصور نویسنده از تشیع با واقعیت آن، متفاوت است. البته چون نقد علمی این دیدگاه ها، بدون بر گردان متن انگلیسی امکان پذیر نبود، متن نیز ترجمه گردید.

کلیدواژه ها

کلام، معتزله، اشاعره، شیعه، عقل گرایی، سنت گرایی، آموزه ها.