معارف عقلی

چکیده

ابن سینا در نفی شکاکیت و اثبات علم، راه نوی پیموده است. وی براساس اصل امتناع تناقض که بدیهی ترین اصل است، میان ضرورت وجود علم و سفسطه مقابله می اندازد و با این اصل، نشان می دهد که سفسطه دچار تناقض است و از آن، ضرورت علم را نتیجه می گیرد. نیز براساس این اصل، بین اینکه همة علوم نظری باشند یا بعضی از آنها مبدأ و غیرنظری باشند، مقابله می اندازد. سپس نشان می دهد نظری بودن همه علوم با تناقض روبرو می شود. بدین سان، تقسیم علم به بدیهی و نظری را نتیجه می گیرد. برهان ابن سینا، عقلی محض است و این برهان، ثمره هایی دارد که هرچند خود وی میوه های آن را نچیده است. از جملة آن ثمره ها این است که وجود علم و نفی سفسطه،  ضرورت ازلی دارد. در نتیجه، با آن می توان وجود واجب را به اثبات رساند.

کلیدواژه ها

علم، نفی سفسطه، واجب الوجود، بدیهی، نظری.