نقد و بررسي مناظره سيرافي با متّي در نقد منطق / محمدرضا محمدعليزاده

چکيده

منطق تکويني از نظر تاريخي، همزاد انديشة بشري است. اما تدوين قواعد منطق بنابر قول مشهور، نخست به دست ارسطو صورت گرفته است. ﭘس از او، شاگردان و پيروان وي به شرح و تفسير آن ﭘرداختند و مجموعه كتاب‌هاي منطق ارسطويي را گردآوردند و آن را ارغنون ناميدند.

از همان زماني که ارسطو منطق را تدوين کرد, اين علم در کانون انتقاد قرار گرفت. شکاکان، سوفسطائيان و رواقيان، از جمله معاصران ارسطو و تابعان او هستند که بر منطق انتقاداتي داشته‌اند. ﭘس از ترجمة منطق ارسطويي به زبان عربي در جوامع اسلامي بر منطق ارسطويي اشکال‌هايي وارد شده است. منتقدانِ منطق با تخصص‌ها و مذهب‌هاي مختلف فكري و عقيدتي و با انگيزه هاي گوناگون به مخالفت با منطق برخاسته‌اند. از ميان منتقدان مسلمان منطق ارسطويي مي‌توان سيرافي, ابن‌تيميه, ابن‌قيم جوزيه, ابن‌خلدون, سيوطي و استرآبادي را نام برد.

در اين مقاله، شبهه‌ها و اشکال‌هايي که ابوسعيد سيرافي بر منطق ارسطو وارد کرده است و نيز ﭘاسخي که منطق‌دانان از جمله متي بن يونس به اين شبهه‌ها داده‌اند بررسي خواهد شد.

كليدواژه‌ها

منطق ارسطو، ابوسعيد سيرافي، متّي‌بن‌يونس، فايده منطق.