حمليه مردده المحمول و كاربرد آن در استدلال‌هاي مباشر و قياس‌هاي اقتراني / ابراهيم بازرگاني و عسكري سليماني اميري

چكيده

حملية مرددهْْ‌المحمول پس از سده هفتم در ميان منطق‌دانان مورد توجه واقع شده است. اين قضيه، حمليه‌اي است که ترديد در ناحية محمول آن است. بنابراين، با قضيه منفصله که ترديد بين دو قضيه است، تفاوت دارد. اين قضيه در كنار حمليه‌هاي ديگر، مي‌تواند در استدلال‌هاي مباشر و قياس‌هاي اقتراني شرکت کند و نتايجي را به بار آورد. همچنان كه اين حمليه در کنار منفصله‌ها مي‌تواند با شركت در قياس‌هاي استثنايي، نتايجي داشته باشد، ولي تا کنون منطق‌دانان به درستي احکام حملية مرددهْْ‌المحمول را در استدلال‌ها به دليل تشابهش با منفصله بررسي نكرده‌اند. از سوي ديگر، به سبب تشابه آن با منفصله احتمال رسوخ مغالطه در قياس‌هاي استثنايي مي‌رود. از اين رو، شناسايي درست اين دسته از حمليه‌ها براي جلوگيري از مغالطه‌هاي احتمالي لازم است. آنچه در اين مقاله مورد نظر است، بررسي احکام استنتاجي مرددهْْ‌المحمول‌ها در استدلال‌هاي مباشر و قياس‌هاي اقتراني است. اما بررسي احکام استنتاجي مرددهْْ‌المحمول‌ها در قياس‌هاي استثنايي به نوشتار ديگري موکول مي‌گردد.

كليدواژه‌ها

مرددهْْ‌المحمول، قياس اقتراني، تقسيم، نقيض موجهه مركبه جزئيه، منفصله.