معارف عقلی، سال هجدهم، شماره اول، پیاپی 46، بهار و تابستان 1402، صفحات -

    تحلیل و نقد آرای برخی اندیشمندان مسلمان معاصر در رد نظریه سازگاری اصل اختیار و علیت

    نوع مقاله: 
    ترویجی
    نویسندگان:
    ✍️ جواد حاجی پور / * / hajipour.j@dums.ac.ir
    تاریخ دریافت: 1403/12/01 تاریخ پذیرش: 1404/01/24
    doi 10.22034/maarefeaqli.2025.5001696
    چکیده: 
    اصل اختیار و علیت از سابقه ای بس پارینه و دیرپا در تاریخ تفکر فلسفی برخوردار است.امروزه نیز این مبحث در میان جغرافیای وسیعی از فیلسوفان شرقی و فیلسوفان غربی ، پر فروغ دنبال می شود.در هر دو حوزه شرقی و غربی برخی قائل به سازگاری اصل اختیار و اصل علیت اند و برخی به ناسازگاری آن دو معتقدند. قاطبه فیلسوفان اسلامی معتقد به سازگاری اصل اختیار و اصل علیت اند و به دلایلی همانند ضرورت علی-معلولی،استحاله ترجیح بلامرجح،مسبوق بودن فعل به اراده و امکان بالقیاس فعل نسبت به فاعل و وجوب بالقیاس فعل نسبت به مجموع علل دست یازیده اند. در این میان برخی از دانشوران مسلمان معاصر نقدهایی بر دلایل فیلسوفان مسلمان روا شمرده اند.در ابتدا به طور فشرده یکایک دلایل فیلسوفان اشاره و سپس نقد اندیشمندان معاصر بر فیلسوفان و نقدی که نگارنده بر دیدگاه این دانشوران وارد دانسته عرضه شده است.
    کلمات کلیدی: 
    علیّت
    اختیار
    اراده
    ضرورت علّی
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    analysis and Criticism of the Opinions of Some Contemporary Muslim Scholars in Rejecting the Theory of Compatibility of the Principle of Free Will and Causality
    Abstract: 
    صل اختیار و علیت از سابقه ای بس پارینه در تاریخ تفکر فلسفی برخوردار است.امروزه نیز این مبحث در میان جغرافیای وسیعی از فیلسوفان شرقی و غربی ، پر فروغ دنبال می شود.در هر دو حوزه شرقی و غربی برخی قائل به سازگاری اختیار و علیت اند و برخی به ناسازگاری آن دو. فیلسوفان اسلامی معتقد به سازگاری اصل اختیار و علیت اند و به دلایلی همانند ضرورت علی-معلولی،استحاله ترجیح بلامرجح،مسبوق بودن فعل به اراده و امکان بالقیاس فعل نسبت به فاعل و وجوب بالقیاس فعل نسبت به مجموع علل دست یازیده اند. در این میان برخی از دانشوران مسلمان معاصر نقدهایی بر دلایل فیلسوفان مسلمان روا شمرده اند.در ابتدا به طور فشرده یکایک دلایل فیلسوفان اشاره و سپس نقد اندیشمندان معاصر بر فیلسوفان و نقدی که نگارنده بر دیدگاه این دانشوران وارد دانسته عرضه شده است.
    Keywords: 
    causality
    freedom
    will
    causal necessity
    • بازدید: ۱
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    حاجی پور، جواد.(1402) تحلیل و نقد آرای برخی اندیشمندان مسلمان معاصر در رد نظریه سازگاری اصل اختیار و علیت. دو فصلنامه معارف عقلی، 18(1)، - https://doi.org/10.22034/maarefeaqli.2025.5001696

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    جواد حاجی پور." تحلیل و نقد آرای برخی اندیشمندان مسلمان معاصر در رد نظریه سازگاری اصل اختیار و علیت". دو فصلنامه معارف عقلی، 18، 1، 1402، -

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    حاجی پور، جواد.(1402) ' تحلیل و نقد آرای برخی اندیشمندان مسلمان معاصر در رد نظریه سازگاری اصل اختیار و علیت'، دو فصلنامه معارف عقلی، 18(1), pp. -

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    حاجی پور، جواد. تحلیل و نقد آرای برخی اندیشمندان مسلمان معاصر در رد نظریه سازگاری اصل اختیار و علیت. معارف عقلی، 18, 1402؛ 18(1): -