بيگمان بذرهاي نخستين شکلگيري کلام و عقايد اسلامي، پرداختن به آياتي از قرآن کريم بوده که مسائل عقيدتي را به مسلمانان آموزش داده است؛ مانند آيه «لَوْ كَانَ فِيهِمَا آلِهَهٌْْ إِلَّا اللَّهُ لَفَسَدَتَا» (انبياء:22)، آيه «وَاللَّهُ خَلَقَكُمْ وَ مَا تَعْمَلُونَ» (صافات:96) و يا آيه «اللَّهُ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ» که در آنها به اوصاف خدا تصريح شده است و نيز آيات مشتمل بر قضا و قدر و مانند اينها. همچنين پرسشهاي مسلمانان صدر اسلام از پيامبر والا مقام حضرت محمد و بعدها از امامان معصوم در زمينه معناي آيات قرآن ـ براي مثال ـ سؤال از آيه «الرَّحْمَنُ عَلَي الْعَرْشِ اسْتَوَي» در اين راستا است. در واقع هدف از اين پرسشها آن بوده که مسلمانان بدانند بايد چه باورهايي درباره خدا، صفات او، آفرينش آسمانها و زمين و صفات مخلوقات داشته باشند. همين کنجکاوي و پرسشگري در طول زمان باعث زايش مسائل جديدي شده است که اگر کسي بخواهد کتابهاي کلامي فرقههاي مختلف اسلامي را گردآوري کند، با مجموعه پرشماري از کتابها و رسالهها روبهرو خواهد شد.
اکنون پرسش اين است که آيا مسائل علم کلام پايان يافته و ديگر مسئله يا مسائل جديد و نوظهوري پديد نخواهد آمد؟ بيگمان چنين نيست، بلکه براي مسلمان دوره مدرن در زمينه باورهاي ديني حتماً مسائل بيشتري مطرح ميشود که بايد پاسخ آنها را بيابد. اين واقعيت مستلزم کنکاش و تحقيق روزبهروز و نوبهنو در علم کلام اسلامي است.
پس نبايد چنين پنداشت که کتابهاي کهن و سنتي علم کلام براي ما کافياند و ديگر پژوهش تازه در زمينه عقايد ديني ضرورت ندارد. برعکس، امروزه با توجه به پيشرفتهاي علمي بشر در زمينههاي گوناگون و نيز با توجه به تهاجم فرهنگي عليه اسلام و باورهاي مسلمانان مسائل جديدي مطرح شده است که بايد بر اساس مباني قطعي و مسلم کلامي بدانها پاسخ داد. افزون بر اين، در مسائل گذشته هم بايد بازنگري کرد؛ زيرا گاهي بايد به مسائل پيشين کلامي هم مطابق با نيازهاي فعلي مسلمانان پاسخهاي جديد داد.
آنچه گذشت يادآوري اهميت بررسي و نقد مسائل کلامي در عصر حاضر بود.
اين بررسيها، تکرار سخنان متکلمين گذشته نيست، بلکه چراغي است فراراه جويندگان حقيقت که امروزه به دنبال باورهاي صواب و درست اسلامياند.
از خداي بزرگ خواستاريم که ياور ما در جستوجوي حقيقت باشد تا بتوانيم با ارائه آن، عطش دنياي امروز را سيراب، و حقانيت باورهاي اسلامي را بر همگان روشن سازيم. همچنان که خداي متعال در قرآن وعده کرده است «هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَي وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَي الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ» (توبه:33؛ صف:9)؛ روزي خواهد رسيد که اسلام بر همه اديان و مذاهب چيره، و حقانيت آن براي همه آشکار خواهد شد.
جانشين سردبير