معارف عقلی، سال پانزدهم، شماره دوم، پیاپی 41، پاییز و زمستان 1399، صفحات -

    معارف فلسفی ـ عرفانی و نقش آن در تعمیق دین‌داری

    نویسندگان:
    غلامعلی مقدم / *استادیار - فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه علوم اسلامی رضوی / gh1359@gmail.com
    چکیده: 
    جهان بینی یعنی نگرش های بنیادین نسبت به جهان و انسان که بر ابعاد مختلف عقیدتی، اخلاقی و معنوی فرد و جامعه اثرگذار است. جهان بینی دینی نسبت به نگرش های بدیل، جامعیت و انسجام بیشتری داشته و خود مشتمل بر لایه های معرفتی متعدد است. وجه عقلی و باطنی معارف، از ارکان دین اسلام به شمار می رود. ظاهرگرایی افراطی، شریعت و اهداف آن را در قالب بی روح برخی حرکات و سکنات منحصر کرده و باطنی گرایی افراطی، اعمال و مناسک را به عنوان قشری بی ارزش نفی کرده است. آیا می توان در میانه این افراط و تفریط، با نگاهی منطقی و معقول به تبیین اعتدالی وجه باطنی معارف اقدام کرده، جامعه دینی را از هر دولایه ظاهر و باطن که هرکدام حافظ و پشتیبان دیگری است، بهره مند ساخت و ادعا کرد این وجه عقلی و باطنی هدف محور و کارکردگرا، قادر است اعتقاد و عمل دین دار را از سطح ظاهری به افق عمیق تری ارتقا بخشد. در مقاله پیش رو، با روش تحلیلی و ارائه نمونه مصداقی، با پاسخ مثبت به مسئله پیش گفته، به نقش گفتمان حکمی- عرفانی در تعمیق دین داری پرداخته و نشان داده ایم چگونه تبلیغ نگرش حکمی با تفسیر عقلانی و منطقی از دین، از سقوط به ورطه احساس گرایی و ظاهرنمایی جلوگیری کرده و ترویج گفتمان عرفانی با تبیین اعتدالی وجه باطنی معارف، با تغییر نگرش معنوی و اخلاقی و توجه به باطن، روح و مقصود اعمال، در تعمیق بُعد رفتاری و عاطفی دین اثرگذار است.  
    Article data in English (انگلیسی)
    متن کامل مقاله: 

    غلامعلی مقدم*

    چکیده

    جهان بینی یعنی نگرش های بنیادین نسبت به جهان و انسان که بر ابعاد مختلف عقیدتی، اخلاقی و معنوی فرد و جامعه اثرگذار است. جهان بینی دینی نسبت به نگرش های بدیل، جامعیت و انسجام بیشتری داشته و خود مشتمل بر لایه های معرفتی متعدد است. وجه عقلی و باطنی معارف، از ارکان دین اسلام به شمار می رود. ظاهرگرایی افراطی، شریعت و اهداف آن را در قالب بی روح برخی حرکات و سکنات منحصر کرده و باطنی گرایی افراطی، اعمال و مناسک را به عنوان قشری بی ارزش نفی کرده است. آیا می توان در میانه این افراط و تفریط، با نگاهی منطقی و معقول به تبیین اعتدالی وجه باطنی معارف اقدام کرده، جامعه دینی را از هر دولایه ظاهر و باطن که هرکدام حافظ و پشتیبان دیگری است، بهره مند ساخت و ادعا کرد این وجه عقلی و باطنی هدف محور و کارکردگرا، قادر است اعتقاد و عمل دین دار را از سطح ظاهری به افق عمیق تری ارتقا بخشد. در مقاله پیش رو، با روش تحلیلی و ارائه نمونه مصداقی، با پاسخ مثبت به مسئله پیش گفته، به نقش گفتمان حکمی- عرفانی در تعمیق دین داری پرداخته و نشان داده ایم چگونه تبلیغ نگرش حکمی با تفسیر عقلانی و منطقی از دین، از سقوط به ورطه احساس گرایی و ظاهرنمایی جلوگیری کرده و ترویج گفتمان عرفانی با تبیین اعتدالی وجه باطنی معارف، با تغییر نگرش معنوی و اخلاقی و توجه به باطن، روح و مقصود اعمال، در تعمیق بُعد رفتاری و عاطفی دین اثرگذار است.

     

    کلیدواژه ها

    تعمیق دین داری، کارکرد فلسفه، کارکرد عرفان، نگرش عرفانی.

     

    *. استادیار فلسفه و کلام دانشگاه علوم اسلامی رضوی                                                    gh1359@gmail.com

       تاریخ دریافت: 17/02/1398، تاریخ پذیرش: 17/06/1398

    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    مقدم، غلامعلی.(1399) معارف فلسفی ـ عرفانی و نقش آن در تعمیق دین‌داری. دو فصلنامه معارف عقلی، 15(2)، -

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    غلامعلی مقدم."معارف فلسفی ـ عرفانی و نقش آن در تعمیق دین‌داری". دو فصلنامه معارف عقلی، 15، 2، 1399، -

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    مقدم، غلامعلی.(1399) 'معارف فلسفی ـ عرفانی و نقش آن در تعمیق دین‌داری'، دو فصلنامه معارف عقلی، 15(2), pp. -

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    مقدم، غلامعلی. معارف فلسفی ـ عرفانی و نقش آن در تعمیق دین‌داری. معارف عقلی، 15, 1399؛ 15(2): -