سيدعابدين بزرگي*

چکيده

شناخت موجودات، امري ممکن و محقق بوده، راه‌هاي زيادي براي آن وجود دارد. از ديدگاه قرآن، برخي از اين راه‌ها، مانند راه عقل، قلب، شهود و حس، دروني بوده، همگان توان استفاده از آن‌ها را دارند و برخي ديگر، مانند راه وحي، بيروني و مختص انبياي الهي است. با اينکه راه‌هاي عقل، قلب، شهود و وحي از مهم‌ترين راه‌هاي شناخت بوده و براي سعادت انسان ضروري هستند، برخي از انسان‌ها، با نگاه وارونه، آن‌ها را رها کرده، به حس‌گرايي و حس‌بسندگي روي آورده‌اند. اين نگاه افراطي به حس، سبب شد تا آنان در خداشناسي، مسائلي مانند ديدن خداوند، فرزند داشتن و فقر او را مطرح کنند و در نبوت، انتظار دريافت اوراق وحي را داشته و سرانجام با انکار معاد، خود را در همين دنيا منحصر بدانند. اين درحالي‌ است که: اولاً، شناخت حسي، متکي به معرفت عقلي بوده، به‌تنهايي يقين‌آور نيست؛ ثانياً، بسياري از امور، مانند عليّت، معلوليّت و معاد، از قلمرو دريافت‌هاي حسي خارج هستند.

کليدواژه‌ها: پيامدهاي حس‌گرايي، حس‌گرايي، راه‌هاي شناخت، قرآن.