محمدباقر دهقان*
چکيده
شخص‌انگاري خداوند يکي از مباحث کمابيش جديد الهيات غربي است که خداوند را وجودي شخص‌وار و انسان‌گونه قلمداد مي‌کند. در اين بررسي پرسش اصلي اين است که حقيقت شخص‌انگاري خداوند به چه معناست و چه ويژگي‌ها و مؤلفه‌هايي دارد؟ مي‌توان گفت مهم‌ترين مسئله براي اثبات شخص‌انگاري خداوند، شناخت مفهوم، ويژگي‌ها و مؤلفه‌هاي شخص‌انگاري است. در اين مقاله، نخست با تبيين حقيقت تشخّص خداوند، مفهوم شخص‌وارگي را مفهومي مرکب‌گونه دانستيم؛ زيرا مفهوم متمايزي به نام تشخّص نداريم که در شمار ساير اوصاف باشد. ازاين‌رو عناصر و ملاک‌هابي براي آن وجود دارد که از جمله آن‌ها: حيات، علم، تعقل، اختيار، ذهن داشتن، تخاطب و تفاهم‌پذيري و تکلم، پذيرش مسئوليت و داوري اخلاقي و تمايز از ديگران است. براين‌اساس، تشخّص وصفي کمالي و داراي تشکيک است. ازاين‌رو اگر خداوند داراي ملاک‌هاي تشخّص، هرچند به‌صورت تشکيکي باشد، مي‌توان شخص‌انگاري خداوند را اثبات کرد.
کليدواژه‌ها: خداوند، شخصي، متشخّص، تشخّص، شخص‌وار، انسان‌وار، شخص‌انگاري.
*. سطح دو حوزه علميه، كارشناسي ارشد فلسفه دين دانشگاه باقرالعلوم(ع) mbdehqan@gmail.com
تاريخ دريافت: 09/06/1400، تاريخ پذيرش: 13/10/1400