فهيمه شريعتي*
چکيده
در منابع روايي احاديثي وجود دارد که بهنوعي بيانگر تأثيرات مستقيم يا غيرمستقيم زيستبوم انسان و موقعيت جغرافيايي وي بر شکلگيري ادراکات اوست. همچنين برخي از روايات نيز مستقيماً تأثير خوردنيها بر کارکرد و توانايي ادراکي انسان را خاطرنشان ساخته است. براساس تبيين عقلي ابنسينا از تأثير طبيعت بر نفس، علت تأثير اين عوامل بر قواي ادراکي و نفس انسان، مشابهت عنصري بدن انسان و عناصر طبيعت ذکر شده است از نگاه ابنسينا نقش کليدي بخشي از بدن، يعني مغز در ادراکات انساني و نيز مشابهت عنصري همه اين موارد با يکديگر، از ديگر علل تأثير طبيعت بر نفس است.
تأثير مغز بر ادراک و تأثير عناصر بر مغز باعث تغييراتي در قواي ادراکي ميشود؛ بهگونهاي که تفاوت عناصر موجب تفاوت کارکرد مغز و تفاوت کارکرد مغز نيز موجب قوت و ضعف يا تنوع و اختلاف در ادراک و معرفت ميگردد.
کليدواژهها: احاديث، بدن، تبيين عقلي، طبيعت، قواي ادراکي، مغز.
*. استاديار دانشكده الهيات دانشگاه فردوسي مشهد shariati-f@um.ac.ir
تاريخ دريافت: 02/12/1399، تاريخ پذيرش: 09/06/1400