معارف عقلی

تقسیم مفاهیم کلی به اولی و ثانیه از لحاظ تاریخی تا زمان فارابی قابل رهگیری است.از میان این مفاهیم ، مقعولات ثانیه فلسفی جایگاه ویژه دارد زیرا از لحاظ ویژگی¬ها مابین مفاهیم ماهوی و منطقی قرار می¬گیرند. در میان فیلسوفان معاصر علامه مصباح تاکید زیادی بر اهمیت این تقسیم¬بندی دارند و مدام به دقت و توجه به ویژگی¬های مفاهیم علی الخصوص مفاهیم فلسفی توصیه می¬کنند تا مبادا گرفتار انحرفات شویم. ویژگی¬های این مفاهیم به صورت یکجا در آثار علامه مصباح بیان نشده است و همین امر موجب برخی ابهامات شده است. در این مقاله سعی شده با روش توصیفی-تحلیلی و انتقادی در حد امکان تمام ویژگی¬های که این دسته از معقولات از منظر علامه مصباح گردآوری شود که عبارت اند از عدم دلالت بر حدود وجودی آنها، عروض ذهنی و اتصاف خارجی بودن آنها، تحلیل ذهنی بودن و نیز بررسی قید ثانیه و انتزاع این مفاهیم از علوم حضوری و نداشتن صورت جزئی و این مقاله به اشکالاتی که در برخی از ویژگی¬ها پاسخ داده شود.