سخن نخست
نوع مقاله:
سخن سردبیر
Article data in English (انگلیسی)
متن کامل مقاله:
فلسفه برای چیست و به چه کار می آید؟ آیا حرفه ای از حرفه های زندگی است که هر کس باید یکی را برگزیند؟! برخی از فیلسوفان غرب، به چنین انگیزه ای تن داده اند، آن جا که فیلسوفی، هرچند به غلط، مدعای «عدم امکان معرفت» را تأیید می کند، اما در عمل به بسته شدن دکان معرفت شناسی تن نمی دهد و به مباحث دیگر آن می پردازد در واقع آن را به حرفه ای برای زندگی تبدیل کرده است.
برخی هم فلسفه را ابزاری برای تیزی ذهن و قوت یافتن عقل دانسته اند؛ اما اگر فیلسوفان به این بسنده می کردند نباید برای آنها مهم باشد که پژوهش های فلسفی به کجا می انجامد.
برخی دیگر فلسفه را ابزاری برای دیگر معرفت ها دانسته اند، زیرا واقع نمایی ابزار تحقیق دانش های دیگر باید در معرفت شناسی تبیین گردد و موضوع تمام علوم باید در این علم به اثبات رسد؛ در این صورت فلسفه مانند ریاضیات خواهد بود که تنها به روابط اعداد و اَشکال می پردازد، اما برای آن اهمیتی ندارد که خود معدودها و حجم ها چیستند و آیا اصولاً معدود و شکلی در عالم واقع وجود می یابد یا خیر؟
برخی هم فلسفه را دانش کشف حقایق عالم، و غایت آن را «ایجاد عالم ذهنی مضاهی عالم عینی» دانسته اند و از این رو، آن را دارای ارزش علمی فراوان شمرده اند و گروهی در بیان غایت فلسفه، از کمال نفسانی و رشد اخلاقی سخن گفته اند و حتی تعبیر «عالم ذهنی مضاهی عالم عینی» را با همین رویکرد تفسیر کرده اند.
صرف نظر از صورت نخست که مبنایی غیرمنطقی و غیرارزشی دارد، به نظر می رسد اگر آبشخور فلسفه، در حقیقت، عقل و معقولات باشد و از موهومات به دور بماند برای تمام آنچه گفته شد به کار می رود، ولی به هیچ کدام اختصاص ندارد؛ اما آنچه امروز بیشتر خودنمایی می کند، این است که فلسفه های نادرست غرب همه علوم انسانی و در نتیجه همه زندگی، فرهنگ و سرنوشت بسیاری از انسان های عالم را دنباله رو خود کرده اند.
بنابراین، ما نیز باید از سویی معارف عقلی را به این سمت و سو به پیش برده و بر اساس آن علوم انسانی درست را پایه گذاری کنیم؛ برای این کار باید کاستی های موجود در معارف عقلی خود را بازشناسیم و در جهت برآوردن این نیاز با نظریه پردازی و تولید علم کمبودهای آن را برطرف سازیم و از سوی دیگر، جایگاه هایی از علوم انسانی را که عقل و فلسفه به آن راهی ندارند و خود را در آنها نیازمند وحی می یابند، برجسته ساخته و از این راه اهداف نظری و عملی فلسفه را به درستی برآوریم.
مدیر مسئول
