معارف عقلی

چکیده

سالک راه حق با پیمودن سفری چهار مرحله ای که به «اسفار اربعه» شهرت یافته است، خود را به حضرت حق عزوجل رسانده، به بقای پس از فنا دست یافته و به دستگیری از خلایق می پردازد. این سفرهای چهارگانه که به ترتیب عبارت اند از: سفرِ «من الخلق الی الحق»، «فی الحق بالحق»، «من الحق الی الخلق» و «فی الخلق بالحق»، از شهرت فراوانی برخوردارند و آیت الله شاه آبادی(ره) بر پایه همین الگو، و همچنین بر اساس آیات مربوط به ملاقات حضرت موسی و حضرت خضر(ع) اسفار اربعه را به صورت دیگری که عبارت است از سفرِ «من الخلق الی الحق المُظهَر»، «من الحق المظهر الی الحق الظاهر»، «من الحق الظاهر الی الحق الباطن» و «من الحق الباطن الی الخلق» مطرح و تبیین می کنند. از مهم ترین ویژگی های اسفار اربعه مرحوم شاه آبادی، می توان به تکیه داشتن آن بر آموزه های قرآنی و روایی و همچنین توجه ویژه آن به جایگاه انسان کامل در امر سیر و سلوک اشاره کرد. مقاله پیش رو، به شرح اسفار اربعه و آرای مرحوم شاه آبادی در این زمینه خواهد پرداخت تا به این وسیله درک بهتری از کیفیت سلوک برای ما حاصل شود.

کلیدواژه ها

اسفار اربعه، انسان کامل، نفس، عقل، قلب.