معارف عقلی

چکیده

استجابت دعا یکی از اقسام ذکر شده برای معجزات است که به وسیله آن راستی مدعی نبوت و امامت اثبات می شود. موارد استجابت دعا مختلف است؛ زیرا دعا گاهی از راه خارق العاده ای محقق می شود و گاهی از راهی که خارق العاده بودن آن ثابت نشده است.

حکم به اعجاز، در کلام متکلمان شامل هر دو قسم می شود؛ در حالی که معجزه دانستن هر دو قسم با اشکال هایی روبه رو است. همراه نبودن با ادعا و نداشتن تحدّی، اشکال های فراگیری است که برخی را واداشته است تا استجابت دعا را نوعی کرامت بدانند.

در جایی که دعا از راه عادی اجابت می شود و یا خارق العاده بودن آن مشکوک است، اشکال اساسی دیگری نیز آشکار می شود؛ زیرا نبودن قید خارق العاده در این گونه موارد با معجزه دانستن آن ناسازگار است.

مقاله پیش رو در پی پاسخ به اشکالات اعجاز دانستن دعای مستجاب است و بیان می کند که قبول اعجاز در قسم دوم متوقف بر ارائه تعریف جدیدی از معجزه است؛ تعریفی که حقیقت معجزه را به وجود سبب قاهر و اراده غالب الهی بداند و امر عادی نیز هنگامی که دارای این حقیقت و شرایط ذکر شده دیگر باشد، حکم به اعجاز آن می شود.

کلیدواژه ها

استجابت دعا، معجزه، کرامت، خارق العاده.