معارف عقلی

سید محمدحسین میردامادی*

چکیده

بحث کلام الهی، پیشینه ای به بلندای تاریخ ادیان و بشریت دارد. در اسلام نیز متکلمان، کلام حق را به عنوان یکی از صفات او واکاوی کرده اند. اما این بررسی در نظام فلسفی ملاصدرا، عمیق تر شده و صبغۀ وجودی یافته است. ملاصدرا، از سویی، نگاهی معرفت شناسانه به هستی دارد و از سوی دیگر، نگاهی هستی شناسانه به معارف الهی دارد. به سخن دیگر، او میان هستی و هدایت های الهی جدایی نمی بیند. از دیدگاه صدرا عالم و مراتب آن، سراسر دلالت و آیه و به مثابه الفاظ انباشته از معنا هستند. این مقاله، ضمن تبیین حقیقت کلام الهی و کیفیت ادراک آن، به جوانب مختلف مسئله پرداخته و اقسام کلام الهی را از دیدگاه حکمت متعالیه بررسی می کند و حقیقت وجودی قرآن را به عنوان وجهه ای از کلام الهی در عالم دنیا مورد واکاوی قرار می دهد. همچنین بررسی رابطة کلام الهی و نحوة وجودی انسان و ارتقای وجودی او نیز از مباحث پیش رو در این نوشتار است.

کلیدواژه ها

اقسام کلام الهی، چگونگی دریافت کلام الهی، کلام الهی، مراتب نزولی قرآن، ملاصدرا.