معارف عقلی

مهدی قربانی*

چکیده

وحدت گرایی و کثرت گرایی، دو جریان اصلی در اندیشه سیاسی است؛ به گونه ای که می توان همه آثار فیلسوفان سیاسی از دوران کلاسیک تا معاصر را براساس آن تبیین و تفسیر کرد. قرارداد اجتماعی نیز یکی از مهم ترین نظریه ها در اندیشه سیاسی است که گذار جوامع انسانی از وضع طبیعی به وضع مدنی را تبیین می کند. اصحاب قرارداد اجتماعی (هابز، لاک، روسو) تبیین یکسانی از وضع مدنی ندارند. بر همین اساس، مقاله پیش رو به روش تحلیلی- تفسیری درپی نسبت سنجی دیدگاه اصحاب قرارداد اجتماعی در تبیین وضع مدنی براساس وحدت گرایی و کثرت گرایی سیاسی است. یافته این تحقیق، گویای آن است که از اندیشه سیاسی قرارداد اجتماعی، سه الگوی متفاوت از وحدت گرایی و کثرت گرایی استنتاج می شود. وحدت گرایی قراردادی، وحدت گرایی دموکراتیک و کثرت گرایی قراردادی، سه الگویی هستند که از تبیین جایگاه سه متغیر شهروندان، گروه های سیاسی و دولت در وضع مدنی در اندیشه سیاسی هابز، روسو و لاک به دست می آید.

کلیدواژه ها

قرارداد، قرارداد اجتماعی، کثرت گرایی، وحدت گرایی، وضع مدنی.