معارف عقلی

مقاله نویسی فعالیت علمی خوبی است که افزون بر بالندگی دانش پژوهان و به فعلیت رساندن استعدادهای آنان، می تواند به فهم و ارائه موضوعات علمی و حل مسائل و مشکلات علوم مختلف کمک کند. نگارش مقالات قوی از سوی مقاله نویسان، تنها با طرح درست مسئله، به کارگیری مبادی تصوری و تصدیقی مناسب و رعایت اصول منطقی استدلال ممکن می شود؛ ولی با نگاهی کلی تر، شرط مفید بودن مقالات، پرداختن به موضوعاتی است که تعیین آن خارج از عهده مقاله نویس است. برای این مهم شایسته است مراکز و مجموعه هایی که جریانی از مقاله نویسی را راه اندازی کرده اند، هدایت آن را نیز برعهده گیرند و با پایش مشکلات و نیازها و تشخیص اولویت ها، مسائل و موضوعات ریز و درشت مرتبط با آن نیازها را دربرابر مقاله نویسان قرار دهند و آنان نیز به این نیازها به طور منسجم پاسخ داده و حل مسائل اولویت دار را مقدم دارند. پراکندگی موضوعات در این حجم از مقاله نویسی، نظارت و ارزیابی مناسب از سوی راهنمایان و ارزیابان مقالات را نیز دشوار می سازد و از کیفیت مقالات می کاهد. نکته دیگری که می تواند در راستای بهبود جریان مقاله نویسی بسیار مفید باشد، نقد و ارزیابی هر مقاله از سوی مقاله نویسان دیگر است. این نقد و نظرات در مجموعه ای از مقالات ناظر به هم، سرانجام باعث می شود که یک موضوع با نگاه جامع تر وبا مقدمات و مبانی دقیق تری تحلیل و بررسی شود و پاسخ استوارتری بیابد. به هرحال فراهم نبودن شرایط یادشده و عواملی دیگر، موجب پیدایش انبوه مقالاتی شده است که نه فایده چندانی برای مقاله نویس دارد و نه سود چشمگیری برای جریان علمی کشور.
در این شماره از نشریه، مجموعه مقالات فلسفی مربوط به سه بخش اصلی فلسفه یعنی فلسفه عام، اللهیات و علم النفس عرضه شده است. مقاله «بررسی تفاوت دیدگاه شیخ اشراق و میرداماد درباره اصالت ماهیت» مرتبط با مسائل وجودشناسی عام در فلسفه است. دو مقاله «تبیین فلسفی روایات مربوط به تأثیر محیط طبیعی بر دریافت های ادراکی انسان براساس نفس شناسی ابن سینا» و «پاسخی بر اشکالات فیزیکالیست ها به دکارت درباره رابطه ذهن و بدن (براساس مبانی حکمت متعالیه)» مربوط به بحث علم النفس فلسفی است و مقالات «بررسی نظریه حیثیت تقییدیه در ارتباط هستی شناسانه حق با خلق در حکمت متعالیه و عرفان اسلامی»، «مسئله شناسی شخص انگاری خداوند» و «دلایل توحید ذاتی در فلسفه اسلامی» مقالاتی هستند که با بخش الاهیات فلسفی مرتبط اند. البته مسئله ارتباط حق و خلق و رابطه روح و نفس که امروزه به رابطه ذهن و بدن تقلیل یافته، دارای مبانی مشترکی هستند که حتی توضیح تأثیر محیط طبیعی بر نفس مجرد را نیز دربر می گیرد. مسئله توحید و شخص انگاری خداوند نیز دارای مبانی مشترکی از فلسفه عام هستند. این نشریه امید دارد که این مقالات و موضوعات طرح شده با مقالاتی در همین راستا دنبال شود تا کاستی مباحث موجود را جبران کنند.

دبیر علمی