معارف عقلی

اوّلیات، یکی از مبادی معرفت است که معارف نظری صادق بر پایه آن استوار است. این عنوان همة قضایایی را که صرف تصور برای جزم به صدق آنها کافی است دربرمی گیرد؛ اعم از قضایای تحلیلی به اصطلاح کانت یا اصل عدم تناقض یا قضایای دیگری که تعریف اوّلیات آنها را پوشش می دهد. این مقاله به منظور تبیین وجه صدق اوّلیات تدوین یافته است. در این مقاله، دو تبیین براساس دو نظریه ازائه شده است: 1. تبیین بر اساس نظریة کلاسیک (نظریة معنایی) که نظریة غالب فلاسفة اسلامی است؛ 2. تبیین بر مبنای نظریة نوین ( نظریه ارجاع به علم حضوری) که نظریه استاد مصباح است؛ نظریه ای که در آموزة علم حضوری علامه طباطبایی ریشه دارد. در ادامه، وجه اشتراک و افتراق این دو نظریه بیان می شود، سپس نوبت به نقد و بررسی می رسد.